Στο καλό, χελιδονάκια (2)

αναδημοσίευση κειμένου από terra amata

Κανένα άλλο πουλί δεν αγαπήθηκε τόσο πολύ, όσο το χελιδόνι. Ο λαός πιστεύει ότι τα χελιδόνια μαζί με τον κούκο, φέρνουν την άνοιξη. `Ερχονται κάθε Μάρτιο από την Αφρική (ανάμεσα στη Λιβερία και το Ζαΐρ) και ξαναγυρίζουν εκεί το Σεπτέμβριο. Αυτά που βλέπουμε να περνούν πρώτα, στις αρχές του Μάρτη είναι περαστικά από την Αθήνα και συνεχίζουν το ταξίδι τους για τις βόρειες χώρες. Αρχές Απρίλη θα εγκατασταθούν στην πόλη μας και δε χάνουν καιρό. Αρχίζουν να ανακατασκευάζουν αμέσως τις παλιές φωλιές τους. Η φωλιά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για δέκα συνεχή χρόνια. Την έφτιαξε με λάσπη και σάλιο και ο ήλιος την έκανε ανθεκτική σαν από τσιμέντο.

Αξιοθαύμαστο είναι ότι επιστρέφουν κάθε χρόνο στις ίδιες φωλιές. Ας δούμε πώς το καταφέρνουν αυτό: `Ολα τα αποδημητικά έχουν μια Ηλιακή πυξίδα, δηλαδή την ικανότητα να μη χάνουν την πορεία τους σε σχέση με τον ήλιο.`Ομως έχουν κι ένα άλλο εργαλείο προσανατολισμού που λέγεται Βιολογική μαγνητική Πυξίδα. Αυτή είναι η ικανότητα τους να βρίσκουν τις τιμές του μαγνητικού πεδίου της Γης, οι οποίες είναι συγκεκριμένες για κάθε γεωγραφικό πλάτος. Ακόμη χρησιμοποιούν ως σημάδια βουνά , ποτάμια, λίμνες, κτίρια κ.ά. για να βρουν την ακριβή θέση της φωλιάς τους.

Ζει πάντα ζευγαρωμένο και η οικογενειακή του ζωή είναι υποδειγματική.

Γεννά 5 αυγά και τα κλωσσά 16 ημέρες. Κατά τη διάρκεια του κλωσσήματος το αρσενικό κάθεται κοντά στη σύντροφό του , της κεηλαηδεί για να διασκεδάζει τη μονοτονία της, της φέρνει τροφή και κάθεται και κείνος στα αυγά όταν βγαίνει εκείνη για τροφή.

Η τάξη και η καθαριότητα της φωλιάς είναι μοναδική. Τις ακαθαρσίες των μικρών τις παίρνουν οι γονείς με τα ράμφη τους και τις πετούν έξω από τη φωλιά . `Οταν μεγαλώσουν λίγο μαθαίνουν τα χελιδονάκια να στέκονται στο χείλος της φωλιάς και να κάνουν τις ακαθαρσίες τους έξω.

Παραδόσεις

Σύμφωνα με την παράδοση η χελιδόνα ήταν άλλοτε μια πολύ όμορφη κοπέλα. Την απήγαγε -παρά τη θέλησή της- κάποιος νέος που την αγαπούσε πολύ. Η χελιδόνα δεν τον ήθελε και για να γλυτώσει απ' αυτόν υποκρινόταν τη μουγγή επί τρία ολόκληρα χρόνια μέχρι που το πίστεψε εκείνος και την άφησε για να πάρει κάποια άλλη. Κατά την ώρα όμως του γάμου του η νύφη πέταξε ένα πειραχτικό λόγο για τη χελιδόνα και τότε εκείνη δεν μπόρεσε να συγκρατήσει το θυμό της και της απάντησε. Ο γαμπρός κατάλαβε το τέχνασμα και όρμησε καταπάνω της. Πρόφτασε μάλιστα και την άρπαξε από τις κοτσίδες, αλλά επενέβη ο Θεός και για να τη σώσει την έκαμε πουλί κι έμειναν στα χέρια του γαμπρού μόνο οι κοτσίδες.. Απόμειναν όμως και σ' αυτή δύο πλεξίδες κι αυτές έγιναν η ψαλιδωτή ουρά του χελιδονιού. 

Μετεωρολογία Αν τα χελιδόνια πετούν γύρω από τις λίμνες ή στα ποτάμια χαμηλά και φωνάζουν, προλέγουν βροχή. Αν πετούν ψηλά , θα έχουμε καλοκαιρία.Τα τελευταία χρόνια που οι μεγάλες πόλεις γέμισαν τσιμέντο τα χελιδόνια δεν μπορούν εύκολα να βρουν υλικό για να φτιάξουν τις φωλιές τους γι' αυτό η Ελληνική Ορνιθολογική εταιρεία δίνει οδηγίες πώς μπορούμε να τους φτιάξουμε εμείς κάποιες φωλιές. Κι αν δεν κατοικηθούν τον πρώτο χρόνο, υπομονή θα κατοικηθούν το δεύτερο. `Οποιος ενδιαφέρεται οι οδηγίες εδώ

Στο παρακάτω βίντεο θαυμάστε με τι τέχνη και μαεστρία φτιάχνει το χελιδόνι τη φωλιά του. Τους σβόλους λάσπης τους φτιάχνει με σάλιο και χώμα που βρίσκει εκεί κοντά. Υπολογίζεται ότι χρησιμοποιεί 800-1500 σβόλους για να φτιάξει τη φωλιά του. Χρειάζεται περίπου 5-18 ημέρες για να τη φτιάξει, ανάλογα τις καιρικές συνθήκες

Είναι όλα τα χελιδόνια ίδια;

ΟΧΙ! Στην Ελλάδα συναντάμε 5 διαφορετικά είδη χελιδονιών:

Τι τρώνε;

Μικρά έντομα όπως κουνούπια και μύγες! Μάλιστα, οι γονείς για να ταΐσουν τα μικρά τους, ετοιμάζουν σβόλους που ο καθένας αποτελείται από περισσότερα από 50 έντομα!

Από που έρχονται;

Τα χελιδόνια διανύουν περίπου 10.000 χλμ για να έρθουν σε μας. Ξεκινούν από την Αφρική (νότια της Σαχάρας) σε μεγάλα σμήνη για να φτάσουν εδώ την άνοιξη;. Το ίδιο μεγάλο ταξίδι κάνουν και το φθινόπωρο, όταν φεύγουν από την Ελλάδα. Συνολικά δηλαδή μπορεί να ταξιδεψουν περίπου 20.000 χλμ για να έρθουν εδώ και να επιστρέψουν στην Αφρική!

Φωλιές

Τα 4 από τα 5 είδη φτιάχνουν τη φωλιά τους από πηλό (λάσπη) ενώ μόνο το ένα (το οχθοχελίδονο) ανοίγει τρύπες στο έδαφος συνήθως εκεί που υπάρχει νερό. Μαζεύουν μικρά κομμάτια λάσπης από κάποιο κοντινό σημείο και τους μεταφέρουν εκεί που θέλουν να χτίσουν τη φωλιά τους. Χρειάζονται 700 – 1500 σβόλους για την κάθε φωλιά. Το «χτίσιμο» μπορεί να κρατήσει από 3 έως 16 ημέρες!!!

Μα καλά, δεν κουράζονται;!

Το μεγάλο ταξίδι των χελιδονιών διαρκεί αρκετές εβδομάδες. Πριν ξεκινήσουν από την Αφρική, πρέπει να είναι γεμάτα ενέργεια, δηλαδή να έχουν φάει πολλά πλούσια μυγογεύματα! Εξάλλου, ένα τέτοιο ταξίδι απαιτεί αρκετές στάσεις για ξεκούραση, νερό και φαγητό.

Ποιους κινδύνους αντιμετωπίζουν στο ταξίδι τους;

Διάσχιση της θάλασσας. Ξεκινούν λοιπόν για το μακρύ ταξίδι τους. Δυστυχώς, πρέπει να διανύσουν το Αιγαίο, δηλαδή μια μεγάλη απόσταση που καλύπτεται κυρίως από θάλασσα. Τα χελιδόνια χρειάζονται αρκετή ενέργεια για να διασχίσουν τη θάλασσα, διότι αν κουραστούν και δε βρίσκεται κάποιο νησάκι κοντά τους να ξεκουραστούν θα πέσουν στη θάλασσα και θα πνιγούν.

Μέσα σ’αυτή τη τεράστια απόσταση που διανύουν τα χελιδόνια κάθε χρόνο αντιμετωπίζουν προβλήματα που κάνουν το ταξίδι τους πιο δύσκολο.

Σκεφτείτε ότι πρέπει να έρθουν αντιμέτωπα με αρπακτικά πουλιά, καταιγίδες και δυνατούς ανέμους. Πρέπει να διασχίσουν τεράστιες ερήμους όπως τη Σαχάρα και απέραντες θάλασσες όπως το Αιγαίο. Η λίστα με τις δυσκολίες δε σταματά όμως εδώ, πολλά από τα μέρη που θα μπορούσαν να ξεκουραστούν έχουν καταστραφεί ή ρυπανθεί με αποτέλεσμα πολλά από τα χελιδόνια να μη τα καταφέρουν, αλλά ακόμη και αυτά που φτάνουν στο προορισμό τους συναντούν όλο και λιγότερα μέρη που θα μπορούσαν να φωλιάσουν.

"Δύσκολα τα πράγματα" εμείς μπορούμε να κάνουμε κάτι?

Ποια είναι η σχέση του ανθρώπου με τα χελιδόνια;

Από παλιά οι άνθρωποι είχαν συνδυάσει την άφιξη των χελιδονιών με την άνοιξη. Αυτό και μόνο θα αρκούσε για να καταλάβουμε γιατί τα χελιδόνια είναι τόσο αγαπητά στους ανθρώπους. Δεν είναι όμως μόνο αυτό... Κάντε έναν απλό υπολογισμό: ένα μικρό χελιδόνι σε μια μπουκιά τρωει παραπάνω από 50 κουνούπια και μύγες! Φανταστείτε πόσα έντομα τρωει μια χελιδονοοικογένεια με 3 – 6 μικρά σε μία ολόκληρη ημέρα!!! Τι θα γινόταν αν δεν ερχόντουσαν τα χελιδόνια μια χρονιά;;

 πηγή: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία